Tin Tức
Công nghệ 5.0 là gì? Ứng dụng công nghệ này trong cuộc sống như thế nào?
Thời đại 5.0 hay cách mạng công nghệ 5.0 là những thuật ngữ đã được nhắc đến nhiều trong ngành công nghiệp sản xuất tại những năm gần đây. Những cụm từ này đều sẽ ngụ ý chỉ việc phát triển nhà máy hay xã hội theo một phương thức khác hoàn toàn mới và vô cùng ưu việt. Vậy thời đại công nghệ 5.0 là gì? Cùng tìm hiểu ngay về công nghệ 5.0 trong bài viết sau.
Thời đại 5.0 là gì?
Thời đại 5.0 là một loại khái niệm được bắt nguồn từ nước Nhật với tên gọi là Society 5.0, có thể được hiểu là một viễn cảnh mà toàn xã hội trở nên siêu thông minh, tạo ra được một hệ thống về kinh tế xã hội toàn diện, bền vững. Trong các thời đại này, biên giới ở giữa những không gian ảo và không gian vật lý sẽ mờ dần, cùng với đó chính là cách sống của con người cũng sẽ hoàn toàn thay đổi.
Nếu như, trong thời đại 4.0, tất cả các loại dữ liệu được thu thập về sẽ do những con người phân tích. Còn trong bối cảnh thời đại 5.0 sắp tới, con người, vạn vật và các loại hệ thống được kết nối với nhau tại không gian ảo, siêu thông minh khác nhờ sự hỗ trợ của yếu tố công nghệ kỹ thuật số như là phân tích dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), hệ thống tự động hóa (robot) và IoT (internet vạn vật).
Khi thời đại 5.0 đã thực sự đi vào mọi ngóc ngành của các nền kinh tế, các ngành công nghiệp – lĩnh vực luôn chịu ảnh hưởng hàng đầu ngay từ các biến động của thị trường – cũng từ đó sẽ biến chuyển. Hay còn gọi là các cuộc Cách mạng công nghiệp 5.0.
Công nghệ 5.0 là gì?
Thuật ngữ công nghệ 5.0 đề cập đến sự tương tác giữa con người và máy móc. Mục tiêu chung của cuộc cách mạng này là giảm bớt chú trọng vào các công nghệ và máy móc và tập trung phát triển giúp nâng cao tương tác giữa người và máy.
Trước đây, robot đã có thể thay thế con người để đảm nhận các công việc nguy hiểm, đơn điệu hoặc đòi hỏi thể chất cao, chẳng hạn như hàn khung thép trong nhà máy hay bốc dỡ vật liệu nặng trong nhà kho. Thực tế là robot giúp cho việc tăng năng suất và các công ty có thể tuyển dụng nhiều người hơn. Do đó, các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 5 đã tạo nên những sự kết hợp tuyệt vời giữa tính sáng tạo không có các giới hạn của con người với mức độ chính xác tuyệt đối của các loại máy móc.
Tiến trình phát triển cách mạng công nghệ 1.0 đến 5.0
Cuộc cách mạng công nghệ lần thứ nhất bắt đầu từ thế kỷ 18, trải qua 5 lần được lặp lại khi các công nghệ và quy trình được phát triển trong các thế kỷ tiếp theo…
Công nghệ 1.0
Bắt đầu từ khoảng những năm 1780, cuộc cách mạng đầu tiên này tập trung vào việc sản xuất công nghiệp dựa trên máy móc chạy bằng động cơ hơi nước và nước.
Công nghệ 2.0
Khoảng 100 năm sau, vào các năm 1870, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai này đã dựa trên điện khí hóa và diễn ra với sản xuất hàng loạt các thông qua dây chuyền lắp ráp.
Công nghệ 3.0
Bước tiếp đến 100 năm nữa, đến năm 1970, Công nghiệp 3.0 chứng kiến những sự tự động hóa thông qua việc sử dụng máy tính và các thiết bị điện tử. Điều này được tăng cường nhờ việc toàn cầu hóa (Công nghiệp 3.5), liên quan đến công việc chuyển sản xuất ra nước ngoài cho các nền kinh tế có chi phí thấp.
Công nghệ 4.0
Chúng ta hiện nay vẫn đang sống trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, dựa trêncác khái niệm số hóa và bao gồm các công nghệ thực hiện tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), thiết bị đã được kết nối, phân tích dữ liệu, hệ thống thực-ảo, chuyển đổi các loại kỹ thuật số, v.v.
Công nghệ 5.0
Chúng ta hiện nay vẫn đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ năm với các trọng tâm là con người và máy móc làm việc cùng nhau. Dựa trên những việc cá nhân hóa và sử dụng robot cộng tác, nhân viên sẽ có thể tự do thực hiện các nhiệm vụ cho giá trị gia tăng cho khách hàng. Phiên bản mới nhất này đã vượt ra ngoài các quy trình sản xuất để tăng khả năng giúp phục hồi, cách tiếp cận lấy những con người làm trung tâm và tập trung vào tính bền vững, mà chúng tôi cũng sẽ khám phá chi tiết hơn bên dưới.
Các đặc điểm riêng cơ bản về ngành công nghệ 5.0
Industry 5.0 là để nhằm hỗ trợ không thay thế con người
Trong các giai đoạn cuộc cách mạng công nghiệp 3.0 và 4.0, các robot và các trí tuệ nhân tạo đã nổi lên và dần thay thế vị trí của con người trong nhà máy với mục tiêu gia tăng năng suất. Điều này đã cho thấy, con người đang phải cạnh tranh với các máy móc trong một số công việc.
Thực tế cho thấy, tuy rằng robot nhất quán hơn nhiều so với con người và có làm việc chính xác hơn, nhưng tính linh hoạt và khả năng thích ứng và cũng như tư duy phản biện đều không thể vượt qua các loại khối óc con người. Theo một báo cáo gần đây nhất của Harvard Business Review, khoảng từ 20% – 80% công việc riêng có thể được thay thế bằng máy móc, nhưng cũng không có công việc nào có thể tự động hóa 100%. Điều này sẽ có nghĩa là ngay cả với viễn cảnh giúp phát triển trong tương lai, robot sẽ không thay thế con người hoàn toàn.
Trong các thời đại công nghệ 5.0 này, con người sẽ chỉ còn đảm nhiệm được các vị trí lao động mang lại giá trị gia tăng cao dựa trên sáng tạo và trong các công việc quản lý các hệ thống robot trong một dây chuyền sản xuất với sự hỗ trợ của các robot trong cả công cuộc chuyển đổi số
Industry 5.0 là nói đến việc tìm ra sự cân bằng giữa hiệu quả và năng suất
Mục tiêu của Công nghệ 4.0 là kết nối các máy móc, quy trình và hệ thống để có thể tối ưu hóa hiệu suất nhà máy trở nên cực đại. Còn công nghệ 5.0 sẽ là sự phát triển trong tư duy nền sản xuất, khi mà riêng mỗi nhà máy không chỉ tối ưu năng suất mà còn có thể tạo ra hiệu quả cao. Để đạt được mục tiêu này, đòi hỏi được sự tinh chỉnh các tương tác hợp tác phù hợp giữa con người và máy móc.
Trong tương lai sắp đến không xa, các công nhân trong nhà máy sẽ phải là những người có thể mang lại giá trị gia tăng cao trong sản phẩm. Điều này cũng đòi hỏi họ phải có kiến thức chuyên môn; năng lực và công việc và vô cùng sáng tạo… Bởi vì các các công việc nhàm chán, lặp đi lặp lại hoặc các công việc nguy hiểm sẽ không còn dành cho con người. Robot và Cobot sẽ có thể và sẽ làm công việc này tốt hơn.
Rõ ràng, con người và các loại máy móc sẽ được kết nối với nhau để đáp ứng sự phức tạp ở trong sản xuất cũng như trong việc xử lý khả năng tùy biến phù hợp ngày càng tăng thông qua quy trình sản xuất sẽ được tối ưu hóa liên tục.
Công nghệ 5.0 là tất yếu
Nhiều chuyên gia hiện nay đã khẳng định, Cách mạng công nghệ 5.0 là điều tất yếu sẽ diễn ra, và các mốc thời gian đã được xác định rất gần: 2035 hoặc là sớm hơn. Các nước Hoa Kỳ và Trung Quốc hiện cũng đang tăng tốc phát triển các công nghệ ví dụ như Industrial IoT (Industrial Internet of Thing), phân tích các loại dữ liệu lớn, công nghệ điện toán đám mây, ứng dụng các robotics hay trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence) và học máy (Machine Learning)… nhằm tạo ra được lợi thế phát triển của chính mình.
Phân biệt cách mạng công nghệ 5.0 và cách mạng công nghệ 4.0
Cách mạng công nghệ 5.0 và cách mạng công nghệ 4.0 đều là những cuộc cách mạng quan trọng, tạo bước tiến mạnh mẽ đối với một sự phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, giữa các cuộc cách mạng công nghệ 5.0 và cách mạng công nghệ 4.0 có những điểm khác biệt riêng, bảng sau sẽ có thể giúp bạn phân biệt được hai cuộc cách mạng này:
| Tiêu chí phân biệt | Cách mạng công nghệ 5.0 | Cách mạng công nghệ 4.0 |
| Khái niệm | Là một thời kỳ tập trung vào sự “hợp tác” giữa con người và các máy móc nhằm giảm bớt chú trọng vào máy móc và giúp nâng cao sự tương tác giữa con người và các loại máy móc. | Là một thời kỳ của sự kết hợp tất cả những loại kiến thức trong các lĩnh vực như vật lý, kỹ thuật số và sinh học, tạo ra vô số những loại công nghệ mới và tác động sâu sắc đến toàn bộ đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của thế giới. |
| Đặc điểm | Đưa con người nhanh chóng trở lại sản xuất công nghiệp cùng với toàn bộ sự phối hợp của robot. | Chủ yếu sẽ tập trung vào những tiến bộ trong khoa học – kỹ thuật, áp dụng được những công nghệ, khoa học mới vào sản xuất. |
| Mục tiêu | Giảm bớt việc chú trọng vào công nghệ và máy móc và cũng tập trung phát triển nâng cao tương tác giữa người và máy | Tập trung cho việc tự động hóa, xây dựng các hệ thống liên kết thế giới thực và cả thế giới ảo để thúc đẩy công nghệ phát triển |
| Lợi ích |
|
Các lợi ích phù hợp về kinh tế, xã hội và môi trường đối với khu vực toàn cầu, khu vực và trong từng quốc gia. Các vấn đề cực kỳ nan giải được khắc phục và giải quyết. |
Cuộc cách mạng công nghệ 5.0 là cuộc cách mạng của tương lai, hứa hẹn rất nhiều những đột phá mạnh mẽ và những thành tựu vĩ đại của nhân loại. Nhiều quốc gia hiện nay đã và đang chuẩn bị nguồn lực và máy móc nhằm đón đầu xu hướng mới phù hợp của cuộc cách mạng công nghiệp 5.0.
Tầm quan trọng của thời đại Cách mạng Công nghệ 5.0
Công nghệ 5.0 là một kỷ nguyên mới, thay đổi nền công nghiệp mà không chỉ lấy hiệu quả và năng suất làm mục tiêu duy nhất, mà còn giúp tăng cường vai trò và đóng góp của công nghệ cho xã hội. Tại thời đại này, các nhà máy sẽ bắt đầu dần dịch chuyển sang mô hình sản xuất mà ở đó họ có thể giúp cung cấp lượng hàng hóa nhiều hơn, nhanh hơn với chi phí rất thấp và cũng cần ít nhất can thiệp của con người. Và hiện ngày càng có nhiều quốc gia chủ động tham gia vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và 5.0 nhằm tạo ra rất nhiều lợi thế phát triển so với các quốc gia chậm chân hơn.
Cách mạng công nghệ 5.0 hứa hẹn sự kết hợp tốt nhất giữa con người và các loại máy móc đóng một vai trò to lớn đối với nền kinh tế xã hội. Cụ thể:
- Cung cấp được các giải pháp giải quyết các thách thức đã được đặt ra đối với xã hội về kinh tế, xã hội, môi trường,….
- Con người đang đóng vai trò chủ chốt cho các quyết định, sáng tạo.
- Tăng khả năng giúp cạnh tranh ngành và thu hút những tài năng tốt nhất.
- Tiết kiệm được nhiều chi phí tài chính cho các công ty.
- Đem lại giải pháp quan trọng tối ưu trong vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường.
Do đó, nếu như các công ty không điều chỉnh sản xuất theo mô hình nhà máy công nghệ 5.0 sẽ sớm trở nên lỗi thời, không thể hưởng lợi to lớn từ các lợi thế cạnh tranh mà nó mang lại. Không chỉ như vậy: tốc độ gia tốc công nghệ ngày càng nhanh hơn nữa và cho thấy sự xuất hiện của các mô hình mới sẽ không bao giờ dừng lại. Chính vì vậy, mỗi một doanh nghiệp cần chuẩn bị trước cho những thay đổi ở trong tương lai, chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghệ 5.0.
Lợi ích của công nghệ 5.0
Tối ưu hóa chi phí
Thời đại công nghệ 5.0 cho phép các hoạt động sản xuất – kinh doanh có thể diễn ra một cách hiệu quả và linh hoạt hơn, giảm thiểu được những sai sót và hạn chế về mặt địa lý, tối ưu chi phí vận hành và các loại nguyên vật liệu, giúp cải thiện cho hoạt động hiệu suất của các máy móc thiết bị cũng như là của nguồn lực lao động.
Thân thiện với môi trường
Theo Ủy ban Châu Âu, các loại mục tiêu chính của công nghệ 5.0 là tính bền vững, lấy con người làm trung tâm và khả năng giúp chống chịu. Điều này đã dẫn đến sự ra đời của các loại chính sách bền vững, ví dụ như việc giảm thiểu cho việc phát sinh chất thải và việc quản lý nó trở thành những quy trình cực thiết yếu, xuyên suốt, đồng thời làm cho tổ chức hoạt động riêng hiệu quả hơn.
Cá nhân hóa và sáng tạo
Đổi mới công nghệ sẽ có thể cho phép nhân sự thời đại công nghệ 5.0 có thể tận dụng được tiềm năng của công nghệ nhằm tạo ra được một sản phẩm được phát triển với mục đích cá nhân hóa.
Hơn nữa, sự tự động hóa đã đạt được trong thời kỳ Công nghiệp 4.0 cho phép người lao động có thể giải phóng bản thân khỏi một số các công việc lặp đi lặp lại, tập trung vào việc xây dựng được các chiến lược mạnh mẽ hơn hoặc áp dụng cho khả năng sáng tạo của họ.
Chiến lược cho cuộc cách mạng Công nghiệp 5.0
Công nghệ 5.0 không phải là sự khác biệt riêng hoàn toàn với Công nghệ 4.0, mà là sự tiếp tục của xu hướng tăng cường cho việc tự động hóa và kết nối. Các công nghệ của Công nghiệp 4.0 tác động khá bình đẳng đến nền kinh tế, môi trường và xã hội. Khi việc bạn lấy con người làm trung tâm, tính bền vững và cả khả năng phục hồi trở nên quan trọng hơn trong ngành, các loại sáng kiến số hóa đang diễn ra hứa hẹn sẽ thành công hơn nữa.
Công nghệ 5.0 sẽ có thể dựa trên những thành công của Công nghệ 4.0 đồng thời kết hợp các công nghệ và ý tưởng mới. Công nghệ 5.0 được củng cố bởi ba chiến lược:
Lấy con người làm trung tâm
Công nghệ 5.0 bao gồm một chiến lược chuyển con người từ chỗ đang bị coi là tài nguyên sang trở thành tài sản đích thực. Trên thực tế, điều này sẽ có nghĩa là thay vì con người phục vụ tổ chức, tổ chức cũng sẽ phục vụ con người. Vì vậy, thay vì bạn chỉ sử dụng tài năng để tạo ra lợi thế cạnh tranh và các giá trị cho khách hàng, Công nghệ 5.0 tái tập trung vào việc tạo ra giá trị gia tăng cho nhiều người lao động nhằm thu hút và giữ chân những nhân viên giỏi nhất.
Khả năng phục hồi
Khi thế giới đang ngày càng gắn kết với nhau hơn trong những năm qua, chúng ta hiện đã chứng kiến tác động lan rộng của các vấn đề cả toàn cầu như đại dịch Covid-19 và tình trạng thiếu nguồn cung quốc tế.
Trong khi rất nhiều doanh nghiệp tìm cách cải thiện hiệu quả và tối ưu hóa về lợi nhuận, những yếu tố này không cải thiện khả năng phục hồi. Trên thực tế, đang có một niềm tin rằng sự tập trung vào toàn bộ sự nhanh nhẹn và linh hoạt có thể khiến các công ty để trở nên kém kiên cường hơn chứ không phải nhiều hơn.
Thay vì chỉ tập trung vào tăng trưởng, lợi nhuận và hiệu quả, các tổ chức nên kiên cường hơn sẽ tìm cách dự đoán và phản ứng với bất kỳ một cuộc khủng hoảng nào để đảm bảo sự ổn định trong những thời điểm khó khăn.
Tính bền vững
Công nghệ 5.0 mở rộng tính bền vững từ việc có thể giảm thiểu, giảm thiểu hoặc giảm thiểu tác hại của khí hậu đến tích cực theo đuổi được các nỗ lực tạo ra sự thay đổi tích cực. Mục tiêu này sẽ nhằm biến thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn với việc rằng các công ty trở thành một phần của giải pháp thay vì sẽ trở thành một vấn đề hoặc chỉ đơn giản là nói suông về các loại mục tiêu bền vững.
Doanh nghiệp cần gì để hội nhập thời đại công nghệ 5.0
Đào tạo lực lượng lao động
Nền công nghiệp 5.0 sẽ đòi hỏi mọi thành phần trong xã hội phải có đủ kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực công nghệ thông tin cũng như là kỹ thuật số. Điều này đòi hỏi sự đào tạo
Sẵn có từng nghiệp vụ, mời các chuyên gia kỹ thuật có tay nghề cao trong các lĩnh vực như bảo mật và về khoa học dữ liệu đến tập huấn… Điều này sẽ cho phép giảm chi phí cho các công ty, vì nó sẽ không yêu cầu ngừng sản xuất để đào tạo nhân viên của chính mình. Ngoài ra, điều này cũng trang bị cho người lao động kiến thức và kĩ năng, tránh những rủi ro khác đáng tiếc trong môi trường 5.0 khắc nghiệt.
Công nghệ phù hợp
Thuật ngữ “cobots” được ra đời trong bối cảnh thời đại 5.0 ngày càng phổ biến. Nó mang lại ý nghĩa: các robot có khả năng giúp tương tác đơn giản và trực quan với con người. Công nghệ này đã đưa con người vào các quy trình như an toàn của các nhà máy và các mục tiêu. Ở một khía cạnh riêng nào đó, chúng hoạt động như những người học việc, có khả năng giúp bạn quan sát hành động của con người và nhân rộng chúng, giúp đỡ cho những người vận hành.
Việc mở rộng Digital Twins cũng sẽ chính là một công nghệ cần thiết khác trong nhà máy thời đại 5.0. Đây là những mô hình trực quan của một loại sản phẩm hoặc quy trình và việc tạo ra chúng cho phép chúng ta có thể hiểu và kiểm tra tốt hơn.
Ngoài ra, sự xuất hiện nhanh chóng của các quy trình ngày càng phức tạp sẽ đòi hỏi thêm một phần mềm phù hợp có khả năng quản lý về lượng dữ liệu khổng lồ này và cung cấp cho người vận hành có một không gian mà họ có thể sử dụng để tương tác với máy móc.
Trên đây chính là bài viết trả lời cho câu hỏi công nghệ 5.0 là gì? Hy vọng kiến thức trên đã giúp ích được cho bạn có thêm nhiều hiểu biết, để đón đầu tương lại có thêm nhiều cơ hội phát triển.